شست‌وشوی لباس از گذشته‌های دور تا به امروز در بین افراد رایج و متداول بوده است و افراد در هر برهه‌ی زمانی، با توجه به امکاناتی که داشتند، از روش‌های خاصی برای شستوشو استفاده می‌کردند. شست‌وشوی لباس از کنار رودخانه‌ها و دریاچه‌ها آغاز شد و با پیشرفت تکنولوژی و به‌روز شدن علم و دانش انسان‌ها، به داخل خانه‌ها و درون ماشین‌های لباسشویی‌ها کشیده شد. بااین‌حال تمام این روش‌های شستوشو از آب و ماده‌ای قلیایی برای چربی زدایی استفاده می‌کنند و با خشک‌شویی متفاوت هستند، روشی که امروزه بسیار پرطرفدار است و برای لباس‌های خاص و یا اشیایی که در آن‌ها از پارچه استفاده‌شده است، به کار گرفته می‌شود. در این مطلب به توضیح کامل خشک‌شویی و نحوه‌ی عملکرد آن خواهیم پرداخت و شمارا با تفاوت‌های بین خشک‌شویی و دیگر روش‌های شستوشو آشنا خواهیم نمود.
خشک‌شویی چیست؟
خشک‌شویی روشی از شست‌وشوی پارچه و لباس است که در آن به‌جای استفاده از آب به‌عنوان حلال و لکه بر، از حلال شیمیایی دیگری نظیر پرکلراتیلن استفاده می‌گردد. درواقع خشک‌شویی به این معنا نیست که پروسه‌ی شستوشو کاملاً خشک و با استفاده از مواد خشک و غیر مایع صورت می‌گیرد و این نام‌گذاری تنها به این خاطر مورداستفاده قرارگرفته است که در این روش، از آشناترین مایع قابل‌استفاده در شستشوها، یعنی آب استفاده نمی‌گردد. یکی از پرکاربردترین حلال‌هایی که در خشک‌شویی به‌جای آب مورداستفاده قرار می‌گیرد، پرکلراتیلن است که در صنعت “perc” نامیده می‌شود.
فرآیند شستوشو در خشک‌شویی
ماشین طراحی‌شده برای خشک‌شویی لباس‌ها و پارچه‌های مختلف دارای 4 بخش مختلف است که عبارت‌اند از:
- مخزن نگه‌دارنده که مخزنی برای نگه‌داری حلال موردنظر است
- پمپی که حلال را در درون دستگاه گردش می‌دهد
- فیلتر‌هایی که گردوخاک، آلودگی‌ها و ناخالصی‌ها را از پارچه جدا کرده و در خود نگه‌داری می‌کنند
- سیلندر یا چرخی که قطعات پس از آلودگی‌زدایی و پاکیزگی در آن قرار می‌گیرند
شیوه‌ی عملکرد ماشین خشک‌شویی
در فرآیند خشک‌شویی، ماده‌ی حلال مورداستفاده که حلالی به‌غیراز آب است، از طریق پمپ تعبیه‌شده در دستگاه آزاد می‌شود و در تماس با لباس‌ها و پارچه‌ها قرار می‌گیرد. آلودگی‌ها و ناخالصی‌های پارچه در این مرحله جداشده و در فیلتر موردنظر باقی می‌مانند و حلال موردنظر برای استفاده‌ی دوباره در مخزن جمع‌آوری می‌شود.
بعدازآن که لباس‌ها آغشته به مواد شوینده و حلال شدند، سیلندرها با سرعت‌های متفاوتی همچون ماشین لباسشویی می‌چرخند و در هر دور مقداری از حلال را از لباس‌ها خارج می‌کنند تا اینکه در پایان لباس‌ها فاقد هرگونه حلال و مواد شوینده شوند و کاملاً تمیز شوند.
برخی از ماشین‌های خشک‌شویی عمل خشک‌کردن لباس را نیز خودشان انجام می‌دهند و برخی ماشین‌ها لباس‌ها را برای خشک شدن وارد دستگاه دیگری می‌کنند. در هر دو صورت لباس‌های شسته شده خشک می‌شوند و آماده‌ی اتو شدن می‌گردند.
تفاوت خشک‌شویی و شست‌وشوی معمولی با آب
همان‌طور که در قسمت بالا توضیح دادیم، بارزترین تفاوت شست‌وشوی معمولی و خشک‌شویی، حلالی است که ازآن‌جهت پاک‌سازی لباس‌ها و پارچه‌ها استفاده می‌کنند. در شست‌وشوی معمولی لازم است لباس موردنظر را در مقدار قابل‌توجهی آب غوطه‌ور کنیم و از مواد شوینده‌ای که همه‌ی ما با آن‌ها آشنا هستیم، استفاده کنیم. اما در خشک‌شویی این اتفاق نمی‌افتد و آب به‌طور کامل از چرخه‌ی شستوشو خارج می‌شود و به‌جای آن از حلالی شیمیایی همچون پرکلراتیلن استفاده می‌گردد.
مزایا و معایب خشک‌شویی
مزایا
یکی از مهم‌ترین مزیت‌هایی که خشک‌شویی دارد، حفظ طول عمر لباس است. خشک‌شویی کم‌ترین آسیب را به بافت پارچه وارد می‌کند و از کش آمدن و تغییر سایز دادن لباس جلوگیری می‌کند. در این روش نیازی به خشک‌کردن مجزای لباس نیست و لباس‌ها در پایان کار خشک و قابل‌استفاده هستند. همچنین شواهد نشان می‌دهد که قدرت لکه بری در خشک‌شویی بسیار بیشتر است و لکه‌ها و چربی‌ها به‌صورت کامل و تمام‌عیار از بافت پارچه خارج می‌شوند.
معایب
این روش معایب قابل‌توجهی نیز دارد و آن‌هم آسیب رساندن به‌سلامتی افراد است. بخار پرکلراتیلن بسیار سمی است و مشکلات جدی را برای افراد رقم می‌زند. این خطر به‌ویژه برای کسانی که مسئول انجام این کار هستند بسیار بیشتر است و احتمال ابتلا به انواع بیماری‌های ریوی و سرطان‌ها را در آن‌ها افزایش می‌دهد.
مزایا و معایب شست‌وشوی معمولی
مزایا
در شست‌وشوی معمولی دیگر خبری از مواد سمی نیست و همین مسئله به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌های شستوشو با آب شناخته می‌شود. شستوشو با آب آسان‌تر ودر‌دسترس‌تر است و به‌راحتی در هر خانه‌ای صورت می‌گیرد.
معایب
لازم است بدانید که در شستوشو با آب ممکن است لکه‌های ایجادشده بر روی لباس‌ها و پارچه‌ها به‌خوبی از بین نروند و ردی از آن‌ها برای همیشه درروی پارچه‌ی موردنظر باقی بماند. همچنین میزان آسیبی که در این نوع شستوشو به بافت لباس وارد می‌شود بسیار بیشتر از روش خشک‌شویی است. طول عمر لباس‌ها در شست‌وشوی با آب بسیار کم‌تر می‌شود و ممکن است ابعاد و اندازه‌ی پارچه تغییر نماید. اما بسیاری از افراد این روش شستوشو و همچنین شستوشو با کربن دی‌اکسید را بر روش خشک‌شویی ترجیح می‌دهند، چراکه آسیب‌های کم‌تری را با خود به همراه می‌آورند.
تمام موارد ذکرشده در بالا نشان می‌دهد که رعایت اصول ایمنی و توجه به نکات حفاظتی توسط افرادی که در خشک‌شویی‌های کار می‌کنند بسیار مهم است و استفاده از ماسک امری الزامی است تا کم‌ترین آسیب به افراد واردشده و بهترین نتیجه در شستوشو حاصل شود. خشک‌شویی یکی از بهترین روش‌های لکه بری لباس است و از گذشته‌های دور تا به امروز طرفداران بسیار دارد و کم کردن آسیب‌های احتمالی در این صنعت باعث می‌شود که همچنان به‌عنوان روشی محبوب در بین افراد باقی بماند.
